سوره روم با دادن روحیه و امید به یاران پیامبر شروع می شود. به آن ها گفته شده است رومیان پس از شکست موفق خواهند شد. شما هم طعم پیروزی را خواهید چشید. مانند بسیاری از آیات قرآن، هدف از نزول آیات روم:2 و 3 تشویق به ایستادگی در برابر ستیزه گری و حملات بیرحمانه سازمان یافته قریش به یاران اندک پیامبر بوده است. اما زنده یاد علی شریعتی آن را به موضوعاتی چون فلسفه و جبر تاریخ و حتی به دو بلوک شرق و غرب زمان حیات خود بسط داده است. در این نوشتار به برخی مطالب او در تفسیر سوره روم [1] نگاهی خواهیم داشت. به باور نگارنده، دو علت اصلی بدفهمی چنین می باشد: 1) درست نخواندن و یا چگونگی ربط آیات روم:2 و روم:3 با آیات بعدی سوره روم، 2) کاستی و یا عدم دانش قرآنی درباره محلی-قومی بودن رسالت همه پیامبران. - نافرمانی مدنی

شریعتی سوره روم را دست مایه بیان مطالب مورد نظر خود قرار داده است. در حالی که لب سخن آیات مورد استناد در سوره روم بسیار ساده و روشن است. حرف نو و خارق العاده ای نیز نمی باشد. نوع مثال و استدلال آیات بسیار متداول است: اگر فلانی توانست تو هم می توانی! حال این که بگوییم «به زودی» در مقایسه با «دیر یا زود»، در اصل مطلب تاثیری ندارد. در راستای امید دادن به یاران پیامبر، نخست امکان پیروزی پس از یک شکست را با مثال پیروزی رومیان پس از شکست یادآور شده است. سپس در آیات 4 و 5 به مومنان وعده داده می شود که امر خدا در پیروزی آن ها عملی خواهد شد. برای دادن اطمینان بیشتر به مخاطبین، در آیه روم:6 نیز بر پای بندی خدا بر وعده خود تاکید گردیده است. چه بسا اگر به جای سخنرانی بنا بر نوشتن بود، زنده یاد علی شریعتی بیش از چهارده هزار کلمه این سخنرانی را در یک صفحه تالیف می کرد. از طرف دیگر شریعتی خود در این سخنرانی تاکید می کند که عالِم قرآن نیست. همچنین یادآوری کرده است که در تفسیر سوره روم، تنها به آیاتی از سوره می پردازد که با آن آیات می تواند «پیام» مورد نظرش را به روشنفکران مسلمان جامعه منتقل کند. با تاکید بر زنده بودن قرآن و در راستای بازگشت به قرآن، شریعتی در صدد ارائه «نمونه ای» از کاربرد قرآن در زندگی مسلمانان می باشد. ارزیابی شریعتی از وضعیت روز مسلمانان آن است که در عصری شبیه عصر بعثت پیامبر به سر می برند. اینجاست که شان نزول سوره روم (با تفسیر شریعتی از این سوره)، منطبق بر زمانه او در مبارزه با شرق و غرب می شود. پیام امید شریعتی با استفاده از سوره روم آن است که مسلمانان جهان بر ابرقدرت های شرق و غرب پیروز خواهند شد. با هم نگاهی به برخی از سخنان شریعتی می اندازیم: - نافرمانی مدنی